Kelime Kombinasyonu Analizinde MAXQDA Kullanımı

Bu yazıda içerik analizinin bir yönü olan Kelime Kombinasyonu Analizine ve MAXQDA üzerinde kullanımına odaklanacağız.

Nitel İçerik Analizi birçok bilimsel disiplinde önemli bir araştırma aracıdır ve birçok farklı yaklaşım ve tekniği kapsar. Araştırmacılar içerik analizini kelimelerin, kelime kombinasyonlarının, kavramların ve temaların varlığını, anlamlarını ve ilişkilerini tespit etmek ve analiz etmek için kullanırlar. Bu yazıda kelime kombinasyonu analizine ve MAXQDA ile nasıl gerçekleştirebileceğinize odaklanacağız.

Neden Kelime Kombinasyonu Analizini Kullanırız?

Veri setimizde tek tek kelimelerin sıklıklarını ve dağılımını analiz etmek, bir metnin genel konusunu ve duygusunu (sentiment) tespit etmemizi sağlayabilir. Bu kapsamda sık kullanılan kelimeler, metinde yer alan önemli temaları bize sunar. Aynı şekilde metinde geçen olumsuz duyguya sahip kelimelerin varlığı konuya yaklaşımın olumsuz yönde gerçekleştiğini ifade edebilir. Ancak, daha derine inmek ve kelimeler arasındaki ilişkiyi anlamak istiyorsak, tek tek kelimeleri analiz etmenin ötesine geçmek faydalı olacaktır. Bu doğrultuda kelime kombinasyonu aracı bizi bu amaca götürecektir.

Verilerimizde hangi kelime dizilerinin ortak olduğunu araştırmak, dilin nasıl kullanıldığı hakkında önemli bilgiler sunabilir. Örneğin, tekrar eden dil kalıpları - yani tekrar eden kelime kombinasyonları - dilin karmaşıklığı, dil yetkinliği ve genel üslup gibi temel özelliklerini yansıtır. Kelime kombinasyonu analizlerini kullanarak araştırmacılar örneğin farklı gazetelerde kullanılan dilin karmaşıklığını karşılaştırabilirler.

Ayrıca, tek bir terim veya kavrama ilişkin anlayışımızı derinleştirmek için kelime kombinasyonu analizini kullanabiliriz. İlgilendiğiniz terimden önce veya sonra gelme olasılığı en yüksek olan kelimeleri keşfetmek, analiz edilen terime yönelik bağlam ve duygu hakkında değerli bilgiler verebilir. Örneğin, olumlu çağrışım yapan bir kelimenin gerçekten bir kişinin bir konuya yönelik olumlu tutumunu yansıtıp yansıtmadığını veya ironi olarak kullanılıp kullanılmadığı anlamak istediğimizde kelimenin bağlamını göz önünde bulundurmamız gerekecektir.

Kelime Kombinasyonu Analizi İçin MAXQDA'in Kullanımı

Nitel ve Karma Yöntem araştırmalarında veri analizi için #1 numaralı yazılım olan MAXQDA, kelime kombinasyonu analizi için kullanıcılarına birçok araç sunmaktadır. Bu makalede, bu araçların bazılarına değineceğiz. Bu kapsamda MAXQDA'in nicel içerik analizi için geliştirmiş olduğu ek modül olan MAXDictio araçları önemli bir rol oynamaktadır. Bunun yanı sıra en sık geçen kelime kombinasyonlarını görselleştirebilen Kelime Gezgini ve Kelime Bulutu araçlarından da bahsedeceğiz.

MAXDictio Sekmesi Altındaki Araçlar

İpucu: MAXDictio, MAXQDA Plus veya MAXQDA Pro lisansıyla birlikte gelen eklenti modülüdür. Kelime kombinasyonlarının analizi gibi nicel içerik analizi için çok çeşitli araçlar sunar.

Bir Uygulama: Peri Masallarındaki Kelime Kombinasyonlarını Keşfetmek

Kelime kombinasyonlarını analiz etmek için örnek veri seti olarak Grimm Kardeşlerin Peri Masalları'nı kullanacağız. Grimm Masalları, Jacob ve Wilhelm Grimm tarafından 1812-1858 yılları arasında yayınlanan Alman peri masalları koleksiyonudur. Peri masalları kendine özgü bir dil ve tipik kelime kombinasyonları ile karakterize edilmiştir. "Bir varmış bir yokmuş" kelime kombinasyonu, peri masallarındaki tipik kelime kombinasyonlarına iyi bir örnektir. Bu yazıda Grimms'in en popüler dört peri masalına odaklanacağız: Hansel ve Gretel, Rapunzel, Kurbağa Prens ve Küçük Yiğit Terzi.

Grimms'in Çocuk ve Ev Masalları kitabının (1819)

2. Baskısının ilk cildinin kapak resmi

Grimm Kardeşlerin masallarını okumak için

buraya tıklayabilirsiniz.

Kelime Kombinasyonlarının Analizi İçin Kullanılabilecek Araçlar

Adı üstüne: MAXQDA - Kelime Kombinasyonları Aracı

MAXDictio Sekmesi Altında Kelime Kombinasyonları Aracı

Kelime kombinasyonlarının frekanslarını, sıralamalarını ve dağılımlarını mı analiz etmek istiyorsunuz? O halde MAXDictio'nun Kelime Kombinasyonları aracı tam size göre. Bu aracı kullanarak en sık kullanılan kelime kombinasyonlarına dair hızlı bir şekilde genel bir bakış elde edebilir ve bunları metinler arasında kolayca karşılaştırabiliriz. Ayarlar penceresi, kelime kombinasyonu analizini ihtiyaçlarınıza göre ayarlamak için "lemmatizasyon" (aynı kökü paylaşan kelimeleri özetleme) ve hariç kelime listeleri (daha anlamlı sonuçlar elde etmek için) uygulamak gibi birçok seçenek sunar. Bunun yanı sıra kelime kombinasyonunun kaç kelimeden oluştuğunu da tanımlayabilirsiniz.

Kelime Kombinasyonları Ayar Penceresi

Kelime Kombinasyonu analiz sonuçları, varsayılan olarak frekanslara göre (azalan bir şekilde) sıralanmış bir tablo olarak sunulur. Aynı anda birden fazla belgedeki kelime kombinasyonlarını analiz ederken, sonuçları belgelere göre sütunlara ayırabilirsiniz. Bu durumda, sonuç tablosu her belge için ilgili frekansları içeren ayrı bir sütundan oluşur. Sütunun başlığına (belgenin adına) tıklayarak, kelime kombinasyonlarını ilgili belgedeki sıklıklarına göre sıralayabilirsiniz. Kelime kombinasyonu sütununda yer alan bir girdiye çift tıklayarak, tıklanan kelime kombinasyonunun tüm oluşumlarını, bağlamını ve metinlerdeki konumunu içeren bir liste elde edersiniz. Birçok durumda, Kelime Kombinasyonları aracı kelime kombinasyonu analiziniz için iyi bir başlangıç noktasıdır. Çünkü genel bakış tablosu, daha yakından incelemeye değer olabilecek anahtar kelimeleri ve kelime kombinasyonlarını belirlemek gibi ilk çıkarımları hızlı bir şekilde yapmanızı sağlar.

Kelime Kombinasyonları Sonuçları

Grimm Masallarındaki Kelime Kombinasyonları

Grimm Masallarının analizine baktığımızda "the little tailor" (küçük terzi) kelime kombinasyonu 22 kez geçerek açık ara en sık kullanılan kelime kombinasyonu olmuştur. Ancak bu kelime kombinasyonu analiz edilen masalların sadece birinde geçmektedir (bkz. "Belgeler" (Documents) sütunu). Görünüşe göre, ana karaktere masal boyunca ismiyle hitap edilmemektedir. Bunun yerine, ana karakter mesleği ve "küçük" sıfatıyla tanımlanıyor. Bu ilginçtir çünkü hikaye boyunca ana karakter devlerle savaşmak zorundadır. "Küçük terzi" kelime kombinasyonunun tekrar tekrar kullanılmasıyla, özellikle devlerle karşılaştırıldığında, masalı daha heyecanlı kılan bir aşağılık duygusu yaratılır.

Cesur küçük terzi devleri kışkırtıyor.

İlginç bir şekilde, en sık kullanılan kelime kombinasyonlarından birkaçı "forest" (orman) kelimesini içermektedir (örneğin, "ormana", "ormanI", "ormanda", "ormanın"). Her bir masal için frekanslara bakıldığında, Grimm masallarının 4'te 3'ünün (en azından kısmen) bir ormanda geçtiği görülmektedir. Bu da ormanın Grimm masallarında tekrar eden bir konu olduğunu ve daha fazla araştırmaya değer olabileceğini düşündürmektedir.

En Sık Kullanılan Kelime Kombinasyonlarının Görselleştirilmesi

Kelime Kombinasyonu aracının sonuç tablosu hızlı bir genel bakış elde etmenizi ve belgeler arasındaki oluşumları kolayca karşılaştırmanızı sağlar. Ancak, bir yayın veya poster için bu tablo iyi bir görsel çıktı olmayabilir. Kelime kombinasyonu analiz sonuçlarınızı görsel olarak daha çekici bir şekilde sunmak için, tek bir tıklamayla Kelime Bulutları oluşturabilirsiniz. Bunun için sonuç tablosunun araç çubuğunda yer alan "Kelime Bulutu" simgesine tıklamanız yeterli. MAXQDA'de her zaman olduğu gibi, görselleştirme süreci etkileşimlidir: bir kelime kombinasyonuna tıklamak tüm oluşumları içeren bir tablo açar.

Kelime Kombinasyonu Analizi İçin Kelime Bulutu

Her masal için ayrı bir kelime bulutu oluşturmak istiyorsanız, Kelime Kombinasyonu analizini her belge için ayrı ayrı gerçekleştirmeniz yeterlidir. Aşağıda her bir masal için ayrı ayrı oluşturulan Kelime Bulutlarının ekran görüntülerini bulabilirsiniz. Görüldüğü gibi, masallar oldukça farklı kelime kombinasyonları kullanmaktadır. Eğer hikayelere aşinaysanız, hangi kelime bulutunun hangi masala ait olduğunu muhtemelen hemen fark edersiniz. Karakterlerin isimleri hariç tutulduğunda bile (karakter isimlerini hariç listesine aktararak), Kelime Bulutunu ilgili masalla kolayca eşleştirebilirsiniz. Böylece kelime bulutları, kelime kombinasyonlarına ilişkin niteliksel bir fark olup olmadığını hızlı bir şekilde belirlemek için kullanılabilir.

Her Bir Masalın Kelime Kombinasyonları İçin Ayrı Ayrı Oluşturulmuş Bulutlar

Bağlamı İçinde Kelime Aracı

MAXDictio Sekmesi Altında Yer Alan Bağlamı İçinde Kelime Aracı

Kelime Kombinasyonu Analizi için çok önemli olan bir diğer araç da MAXDictio eklenti modülünün bir parçası olan Bağlam İçinde Kelime aracıdır. Bu araç ilgilendiğiniz terimleri aramanızı sağlar. Fakat en önemlisi bunları bağlamı içerisinde gösterir. Bu özellikle kelimelerin bağlamını daha derinlemesine incelemek istediğinizde, örneğin bir anahtar kelimenin farklı metinlerde nasıl kullanıldığını öğrenmek için kullanışlıdır. Bağlam kelimelerinin sayısını serbestçe tanımlayabilir ve hatta Belge Değişkenlerini dahil edebilirsiniz.

Bağlamı İçinde Kelime Aracı Ayar Penceresi

Grimm masallarının kelime kombinasyonları analiziyle ilgili olarak, "forest1 (orman) teriminin en sık kullanılan kelime kombinasyonlarından bazılarında yer aldığını tespit ettik. Bu nedenle, "orman" kelimesinin Grimm masalları boyunca aynı öneme sahip olup olmadığını bulmak için kelimenin bağlamını daha derinlemesine araştırmak önemli olabilir. Bunu yapmak için, Arama terimi listesine "orman" kelimesini ekledik, bağlamı tanımladık (önce/sonra 7 kelime) ve Tamam'a tıkladık. Sonuçlar metin pasajının konumunu, önceki kelimeleri, anahtar kelimeyi ve sonraki kelimeleri içeren bir tablo olarak sunulur. Her zaman olduğu gibi, tablo etkileşimlidir. Herhangi bir sonuca tıklandığında vurgulanır ve Belge Tarayıcısında ilgili metin pasajı gösterilir.

"Orman" Bağlamı İçinde Kelime Aracı Ayar Penceresi

Masallar arasındaki metin pasajlarını karşılaştırmak için sonuç tablosunu incelerken, "orman" teriminin masallar arasında aynı çekiciliğe sahip olmadığı ortaya çıkmaktadır. Hansel ve Gretel'de orman olumsuz bir çağrışım taşırken, Rapunzel'de orman Prens'in arzuladığı yerdir. Küçük Yiğit Terzi'de orman, devlerin ve tek boynuzlu atların yaşadığı gizemli bir yer olarak sunulur. Daha ayrıntılı olarak: Hansel ve Gretel'de orman, çocukların korktuğu karanlık ve tehlikeli bir yer olarak sunulur. Bu durum örneğin şu şekilde gösterilmektedir: “to leave my children alone in the forest? — the wild animals would soon come” (Çocuklarımı ormanda yalnız bırakmak mı? - Vahşi hayvanlar yakında gelir) ya da “they did not get out of the forest, and were very hungry” (ormandan çıkamadılar ve çok acıktılar). Buna karşılık Rapunzel'de orman daha az sıklıkta geçer ve kelimenin bağlamı Hansel ve Gretel'de olduğu gibi daha olumludur, örneğin “every day he went out into the forest and listened to it” (her gün ormana gider ve onu dinlerdi). Prens ormanı gönüllü olarak ziyaret eder, çünkü Rapunzel'in yaşadığı yer orasıdır, Hansel ve Gretel ise ormana istemeden getirilmişlerdir.

İpucu: Tek bir kelime yerine belirli kelime kombinasyonlarıyla ilgileniyorsanız, kelime kombinasyonunu arama anahtar kelimesi olarak girerek bu kelime kombinasyonunun geçtiği tüm yerleri ve ilgili bağlamlarını bulabilirsiniz.

Etkileşimli Kelime Ağacı: Kelime kombinasyonu analizi için ağacın dalları kullanın

MAXDictio Sekmesi Altında Yer Alan Etkileşimli Kelime Ağacı Aracı

İnteraktif Kelime Ağacı, kelime kombinasyonu analizi için önemli olan bir başka araçtır. Kelime kombinasyonlarını kendi bağlamlarında keşfetmenize ve analiz etmenize olanak tanıyan, bağlam içinde anahtar kelime analizinin daha görsel olarak desteklenen bir biçimidir. Araç, kelime kombinasyonlarını bir ağaç olarak görselleştirerek tek tek dallarını keşfetmeyi kolaylaştırır. Kelime Ağacı aracını açtığınızda en sık kullanılan kelime kök olarak görüntülenir. Takip eden (veya önce gelen) kelimeler dallar aracılığıyla köke bağlanır. Kelime kombinasyonuna eklemek ve bağlamını görsel olarak keşfetmek için bir kelimeye tıklayabilir ya da üstteki arama alanına yazarak belirli kelime kombinasyonlarını arayabilirsiniz. Ayrıca, takip eden metinle mi, önce gelen metinle mi yoksa her ikisiyle birden mi ilgilendiğinize karar verebilirsiniz. Kelime Ağacında sadece kelimeleri bağlam içinde görmeyiz, aynı zamanda kelime frekanslarını da görürüz. Kelimenin üzerine gelindiğinde kelimenin frekansı araç ipucunda görünecektir.

Kurbağa (frog) Prens için bir Etkileşimli Kelime Ağacı

Kelime Gezgini: En sık kullanılan kelime kombinasyonları da dahil olmak üzere tek kelimeleri veya kelime öbeklerini analiz edin

Analiz Sekmesi Altında Yer Alan Kelime Gezgini Aracı

Kelime Gezgini MAXQDA 2022'nin yeni araçlarından biridir. Etkileşimli bir gösterge tablosu kullanan Kelime Gezgini, bir terimin veya ifadenin verilerinizde nasıl ve ne zaman kullanıldığına dair çeşitli bilgiler sunar. Araç, sözcüğün geçtiği yerleri keşfetmenin yanı sıra, aranan sözcüğün en sık hangi sözcüklerle birlikte kullanıldığını belirlemenize de imkan tanır. Sadece aramak istediğiniz kelimeyi yazın ve "Keşfet "e tıklayın. Araç tek bir kelimeyi analiz etmekle sınırlı kalmaz. Aynı zamanda kelime kombinasyonlarını da arama terimi olarak kullanabilirsiniz. Bu, özellikle belirli kelime kombinasyonlarıyla a priori ilgileniyorsanız kullanışlıdır. Öğeler etkileşimli olduğundan, kaynakları veya tam frekans listelerini görüntülemek için gösterge tablosundan herhangi birine tıklayarak kolayca ulaşabilirsiniz. Elbette, Kelime Gezgini, kelime kombinasyonu analizinizi iyileştirmenize olanak tanıyan kelime listeleri, lemmatizasyon ve benzerlerini de sunar.

Kelime Gezgini Kullanılarak "king" (kral) ve "queen" (kraliçe) kelimelerinin karşılaştırılması

"Kraliçe", "kral", "prens" ve "prenses" peri masallarındaki tipik figürlerdir. Bu nedenle, en sık kullanılan kelime kombinasyonları da dahil olmak üzere bu terimlerin nasıl ve ne zaman kullanıldığını keşfetmek istedik. Yukarıdaki ekran görüntüsünde de görebileceğiniz gibi, analiz edilen tüm masallarda bir kraldan bahsedilirken, kraliçe sadece bir kez Küçük Yiğit Terzi'de geçmektedir. Bu durum, Grimm masallarındaki kadın ve erkek güç figürleri arasındaki dengesizliği yansıtmaktadır. En sık kullanılan kelime kombinasyonları bölümüne baktığımızda, "kraliçe" kelimesinin tek geçtiği yerde bile kraldan bahsedildiğini görebiliriz ("kraliçe kocasını duydu"). Karşılaştırma yapmak gerekirse, kral kelimesi en sık "kralın oğlu" olarak bir araya getirilmiştir ve bu da iktidar sahibi bir erkek kişiyi tanımlamaktadır. Böylece kralın kraliçeden daha önemli görüldüğü ortaya çıkmaktadır ki bu da monarşinin o dönemdeki ataerkil yapısını yansıtmaktadır.

Sonuç

Kelime kombinasyonu analizi yaparak araştırmanızı genişletebilirsiniz. Kelime kombinasyonu analiziniz için MAXQDA kullanmak, kelimeler arasında muhtemelen beklemediğiniz bağlantılar bulmanızı sağlar. Buna ek olarak, kelime kombinasyonu analizi tek bir terim ya da kavram hakkındaki anlayışımızı derinleştirmek için de kullanılabilir. Kelime kombinasyonu analizi ile birçok farklı araştırma sorusunu ele alabilirsiniz ve MAXQDA bunu birçok farklı dosya formatı kullanarak yapmanıza olanak tanır.

Kaynakça

https://www.maxqda.com/blogpost/how-to-use-maxqda-for-word-combination-analysis